یادداشت مدیر مسوول / شماره ۱ / خرداد ۱۳۹۸

چند مورد درباره مجله داستان و سفر 

مجتبا شول افشارزاده

یک) زبان پارسی نیاز به توجه جدی‌تر در بحث عملی کردن ایده دست یافتن به شکل معیار نوشتاری خود در میان کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان و بخش‌هایی از ازبکستان و چند کشور دیگر مثل قرقیزستان دارد تا ظرفیت و وضعیت این زبان کلاسیک جهان گسترده‌تر و غنی‌تر شود. بر همین اساس مجله داستان و سفر سعی می‌کند در این مسیر قدم‌هایی هر چند کوچک و تدریجی بر دارد. بنابراین انتشار آثاری از نویسندگان همه کشورهای پارسی‌زبان در کنار نویسندگان ایران در همه شماره‌ها یکی از سیاست‌های این مجله است تا حداقل اهمیت موضوع را همواره مطرح کند. از همین رو مطالب این مجله به زبان یگانه پارسی (تاجیکی، فارسی و دَری) با همان گویش اصلی – از شماره‌های آینده با پانویس – منتشر می‌شود تا به اندازه خود نقشی داشته باشد در تسریعِ رسیدن به یک شکل معیار حداقل در متون رسمی و آثار ادبی پارسی بین همه کشورها و شهرهایی که گویشور پارسی‌زبان دارند؛ همانگونه که زبان عربی به شکل‌های بسیار متفاوتی (از عراقی، عربستانی، بحرینی تا مصری و…) صحبت می‌شود اما واجد زبان نوشتاری معیار بودن باعث شده در همه کشورهای عرب‌زبان بدون مشکل متون دیگر کشور‍‌ها خوانده و درک شود؛ که این موضوع – جدای از بحث جمعیت و معیارهای موثر دیگر – به اندازه خود در رشد و توجه جهان به  ادبیات معاصر عرب نقش داشته است.

شوروی که از هم پاشید! امیدواریم ماندگاری سیاست‌های غرض‌ورزانه‌اش بر سر زبان پارسی در دهه‌های گذشته نیز روزی به طور کامل از هم بپاشد و چندنامی یک زبان واحد، پایان یابد و خون باید گریه کرد اگر کمی از صد سال اخیر سمرقند و بخارا بدانیم. البته جای تقدیر دارد دولت فعلی ازبکستان؛ که اخیرا پس از ده‌ها سال تبعید زبانی ساکنان شهرهای تاجیک‌نشین خود، ذره‌ای روی خوش نشان داده است نسبت به برداشتن ظلم‌های گذشته. باشد ما نیز بی‌تفاوت نباشیم.

اکنون که اینترنت همه سیاست‌های منطقه‌ای را تحت تاثیر قرار داده است و پس از افول گستره جغرافیایی زبان پارسی از آنجایی که این زبان مجهز به فرهنگ غنی بوده، در این روزگار دوباره این زبان در جهان اینترنت دارد سر بالا می‌آورد، فرصت مناسبی است که ما نیز در برپایی این زیربنای مهم حفظ فرهنگ و تمدن بزرگ ایرانی کوشا باشیم چون اولا طبق آخرین آمار نهادهای بین‌المللی زبان پارسی بدون احتساب تاجیکی — چون با خط سیرلیک نوشته می‌شود — اکنون نهمین زبان پرکاربرد در جهان اینترنت است و ثانیا در کشورهای افغانستان و تاجیکستان تلاش‌های اهالی فرهنگ و مطبوعات برای رسیدن به یک شکل معیار نزدیک به ایران در حال اجرا و عمل است.

مجله داستان و سفر با مد نظر قرار دادن چنین رویکردی در کنار هدف اصلی خود یعنی انتشار آثار ادبی و روایی دارای اصالت ادبی، از کاستی‌های خود مخصوصا در نگارش واژگان پارسی آگاه است و رفته رفته می‌کوشد بر رفع آنها.

دو) خط مشی مجله داستان و سفر، پرداختن به فرهنگ و ادبیات با محوریت کشورهای پارسی‌زبان یا مهاجران پارسی‌زبان همه کشورهای دنیا و توجه به موضوع سفرنگاری و گردشگری است.

مجله داستان و سفر سه بخش اصلی دارد؛ بخش اول اختصاصی آثار داستان کوتاه، رمان و روایت داستانی، بخش دوم اختصاصی زوایای متفاوت و متنوع سفر و گردشگری و بخش سوم با نام «توی پرانتز» (شامل سایر قالب‌های ادبی، موضوعات جامع فرهنگی مخصوصا هنر، فولکلور و موضوعات متفاوت اجتماعی است. پرداختن به علم و فناوری چه از دریچه محض و چه از دریچه ادبیات و فرهنگ، موضوعی مهم برای این مجله است).

چهار) مجله داستان و سفر به شیوه الکترونیکی (دیجیتال) منتشر می‌شود. جدای از هزینه‌های کاغذ و مناسبت‌های چاپ و توزیع، بر این باوریم که هر چه زودتر باید سر سازگاری با چهارمین عصر بزرگ بشری – پس از دوران‌های کشاورزی، چرخ و صنعت – را بگذاریم و همگام بشویم با صورت جدید زمانه که اتفاقا به زودی مناسبت‌های محتوا و پرداختن به سوژه را دگرگون خواهد کرد و تعاریف مدرن و پست مدرن را نیز در پوشه کلاسیک بزرگ جای خواهد داد و مولفه‌های مربوط به مخاطب را در همین ابتدای راه خود از نو معرفی کرده است.

مجله داستان و سفر جدای از شکل محتوایی متن و عکس دارای محتوای صوتی و ویدئویی نیز است. در چنین مواردی برای مخاطبان «داستان و سفر»  امکانی فراهم شده است که بتوانند از دل متن پی‌دی‌اف در حالت آنلاین به محتوای صوتی و ویدئویی دست پیدا کنند. (مانند حالت زیر)

سایت مجله به آدرس www.dastanosafar.ir   پایگاه اصلی انتشار ماهنامه داستان و سفر و مکمل الکترونیکی و محتوایی این مجله است.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی یکی از اصلی‌ترین ضرورت‌ها و نمودهای الکترونیکی بودن چنین مجله‌هایی است که بر همین اساس مجله داستان و سفر نیز از آدرس‌ها و صفحات اختصاصی در چند شبکه اجتماعی اصلی برخوردار است.

پنج) در مورد توجه به مخاطب و خوانده شدن محتوا در شیوه الکترونیک، شاید یکی از مهم‌ترین موضوعات حجم مطالب باشد. از آنجایی که بیشتر محتوای مجله داستان و سفر اثر ادبی است و شیوه دیجیتالی برطرف‌کننده محدودیت فضا در شیوه کاغذی انتشار است، بنابراین ما محدودیتی در تعداد کلمات و صفحات بر خالقان آثار قائل نمی‌شویم اما در شماره‌های بعد تعداد مطالب را کم می‌کنیم. یعنی به جای آنکه ما یک مطلب را به طور اجباری کوتاه کنیم، تعداد مطالب را بسیار محدود می‌کنیم تا حجم کلی مجله مناسب باشد و البته که شکل ارائه مجله در قالب‌های خارج از پی‌.دی.اف به گونه‌ای دیگر است. به هر حال در شماره اول مجبور بودیم در بسیاری از موضوعات مطلب داشته باشیم تا گستره پرداخت موضوعی مجله را هم به مخاطبان و هم به نویسندگان احتمالی داوطلب برای همکاری با نشریه، نشان دهیم. البته چند موضوع اصلی هم وجود دارد که در این شماره مطلبی برای آنها منتشر نشده است اما از محورهای پرداخت موضوعی مهم ما محسوب می‌شوند مخصوصا موضوعات داستان و ادبیات علمی تخیلی، کتاب الکترونیکی، علم و فناوری و بازی‌های رایانه‌ای و بخش‌هایی که در صفحه پ.ن (پی‌نوشت) آورده شده است. به هر حال مجله در هر شماره راهکارهایی را برای حوصله مخاطب عملی خواهد کرد.

شش) در زمینه داستان که از دغدغه‌های اصلی مجله است عدم توجه به اسم نویسنده و گروه‌بازی‌های ادبی و بلکه توجه به قدرت اثر، سیاست اصلی مجله است که تا چند شماره آینده رفته رفته این موضوع را به طور کامل رعایت می‌کنیم. معرفی استعدادهای ناشناخته ادبی تنها موضوعی است که نام «رسالت» را بر آن و بر گردن خود می‌گذاریم؛ در این زمینه بخش ویژه‌ای برای معرفی استعداهای داستانی گمنام یا کمترشناخته شده و یا جوان در مجله وجود دارد که امیدواریم شما نیز ما را برای معرفی این استعدادها و انتشار آثارشان راهنمایی کنید تا هیچ استعداد ادبی لابلای بی‌توجهی‌ها یا گروه‌بازی‌ها خشک و گم نشود که اصلی‌ترین راه نجات و دوباره سربرآوردن ادبیات ایران وقف کردن انرژی و امکانات برای بروز همین تک استعدادهای واقعی نوشتن است.

هفت) «قلم مخاطب» نیز به عنوان یکی دیگر از بخش‌های اصلی مجله داستان و سفر تعریف شده است که نشان‌دهنده باور و عزم ما بر به حداکثر رساندن نقش مخاطب در مجله است البته گفتمان‌های خاص خود را می‌طلبد. جایزه نظر مخاطب نیز در همین راستا طراحی شده است.

هشت) از انجایی که بیشتر مطالب اثر نویسنده هستند، ذکر نام ایشان پای مطالب کافی به نظر می‌رسد و تا حد امکان از آوردن عنوان‌هایی مثل دکتر، مهندس، پژوهشگر و فعال حوزه … خودداری می‌کنیم مگر در مواردی که ذکر عنوان ضرورت محتوا باشد یا تاییدی بر کارشناسی بودن مطالب و موضوعات تخصصی.

نه) حرف‌های از قلم افتاده! (که بسیارند و دو ماه کار شبانه‌روزی برای در آمدن این مجله، آنها را از این کله منگ بی‌خواب پرانده است) / دمتون هم گرم …